ปราสาทไหว (ชุดเพลินใจ) สะล้อ ๒๐๐๑
https://www.youtube.com/watch?v=rY7qVFrGYv0หากผู้คนสมัยใหม่ไม่ศึกษาภูมิปัญญาบรรพบุรุษให้ถ่องแท้แล้วย่อมส่งผลเสียแก่คุณค่าทางภูมิปัญญาของบรรพชนโดยแท้
เดิมทีเพลงนี้ไม่ทราบที่มา แต่เล่นกันแพร่หลายในหลายๆ จังหวัด ซึ่งทำนองต่าง ๆ ของในแต่ละที่ก็จะเล่นแตกต่างกันไป แต่เค้าเดิมของเพลงยังคล้ายกัน ห้องเพลงเท่ากัน โน๊ตลงท้ายห้องเหมือนกัน
ที่บอกว่าเล่นกันในวังนั้น พึ่งมีปรากฏหลักฐานบันทึกว่า มีการทำเป็นวงดนตรีในสมัยเจ้าชายาดารารัศมี ในสมัย ร.5 พูดง่าย ๆ คือ มีเครื่องดนตรีให้ทำนอง และกลองให้จังหวะ
เครื่องดนตรีล้านนาสมัยก่อนนั้น จะเล่นกันในหมู่ชาวบ้าน ไม่มีการประสานเป็นวงเหมือนในปัจจุบัน ส่วนเรื่องชาวบ้านเดินมาฟังจนปราสาทไหวนั้น ไม่เป็นจริงครับ เพราะว่าวังของคนล้านนาไม่มีปรากฏว่ามีการทำเป็นวังปราสาทแต่อย่างใด
จริง ๆ แล้ว คำว่าปราสาทไหวมีขึ้นเพราะว่า เพลงนี้จะใช้ในงานศพ ตามประเพณีของชาวล้านนา เวลาที่คนตาย จะมีการทำปราสาทใส่โลงและลากไปที่วัด ลักษณะของปราสาทใส่โลงศพสั่นไหวตอนลากไปที่วัด จึงเป็นที่มาของชื่อเพลงว่า ปราสาทไหว
เพลงปราสาทไหว ในแต่ละพื้นที่ก็มีชื่อเรียกต่างกัน ในบางที่เรียกเพลง "ลาก" เพราะมาจากอาการที่ลากปราสาท และในบางที่ก็เรียกเพลงนี้ว่าเพลง แหย่ง ซึ่งแปลว่าแคร่หาม หรือนัยนึงก็คือปราสาทครับ
ปัจจุบัน เพลงนี้ถือเป็นเพลงหลัก (บางที่ถือเป็นเพลงครู) ที่ใช้บรรเลงตามงานต่าง ๆ ทั่วไปไม่ว่าจะเป็นงานมงคล อวมงคล
ทั้งหมดที่กล่าวมาข้างต้นอ้างอิงจากการบันทึกของ ชมรมศิลปวัฒนธรรมล้านนา ม.เชียงใหม่ ซึ่งเป็นผู้บุกเบิกรุ่นแรก ๆ ในการศึกษาศิลปวัฒนธรรมของชาวล้านนาครับ
